Vài năm trở lại đây, văn hóa “996” được xem là một yếu tố quan trọng và rất nhiều trong lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc, đặc biệt đối với các startup đang chạy đua để mở rộng quy mô trên thị trường.
Trong khi các ông lớn công nghệ tại quốc gia này như Alibaba, JD.com, Pinduoduo, ByteDance… đồng loạt đề cao lối làm việc “996”, nhân viên của họ lại không nghĩ như vậy. Người lao động cho hay văn hóa “996” thể hiện tình trạng bóc lột sức lao động quá mức, thậm chí dẫn đến bức tử nhân viên.
Vào tháng 1, công ty thương mại điện tử Pinduoduo đã đối diện với phản ứng dữ dội trước những cáo buộc rằng họ yêu cầu nhân viên phải làm việc quá mức, sau khi hai nhân viên của họ khá bất ngờ tử vong, trong đó có một người tự tử.
Trong một vụ việc khác, nhân viên ngành truyền thông bất tỉnh trong phòng vệ sinh lúc 5h30, sau đó người này đã tử vong vì trụy tim. Tòa án Trung Quốc khẳng định cái chết của nhân viên có liên quan đến công việc và yêu cầu công ty bồi thường cho gia đình nạn nhân khoảng chừng 62.000 USD.
Trên thực tế, phản ứng gay gắt của công chúng đối với văn hóa làm việc quá mức tại Trung Quốc đã không còn là điều quá mới mẻ. Hai năm trước, tỷ phú Jack Ma, đồng sáng lập tập đoàn Alibaba, đã nhận phải liên tiếp chỉ trích nặng nề sau khi ca ngợi văn hóa làm việc “996” là một “phước lành lớn”.
Trước đây, Tỷ phú Jack Ma cho hay các nhân viên trẻ sẽ “thật may mắn” nếu được làm việc nhiều giờ. Tuy vậy, theo một số thống kê từ SCMP, người lao động trẻ tại Trung Quốc có ít thời gian ở nhà sau khi đi làm do thời gian lao động dài và di chuyển lâu. Điều đó dẫn đến hậu quả là họ không ngủ đủ giấc.
Các nhà khoa học xác định tình trạng thiếu ngủ cũng có thể dẫn tới một số bệnh ung thư, gây tăng cân và suy giảm trí nhớ. Những năm qua, chính phủ Nhật Bản đã thực hiện nhiều biện pháp bảo vệ công dân trước nạn làm việc quá sức sau một số vụ thiệt mạng do làm việc quá giờ.
Năm 2017, Thụy Điển đã thử nghiệm cho công dân làm việc 30 giờ/tuần. Kết quả ban đầu cho thấy người lao động hạnh phúc hơn và ít căng thẳng hơn. Một công ty tại New Zealand cũng cho biết nhân viên của họ sáng tạo độc đáo hơn khi làm việc 4 ngày/tuần.
Nhiều chuyên gia cho hay việc rút ngắn thời gian làm việc sẽ dẫn đến năng suất cao hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người lao động gặp nhiều khó khăn trong việc tập trung vào công việc trong nhiều giờ liền. Các nhà kinh tế cũng chỉ ra nhân viên tại những quốc gia có thời gian làm việc dài đang cho năng suất kém hơn.
Thế Anh
